II. Performans Sanatı Nelerdir?
III. Performans Sanatı
IV. Performans Sanatının Değişik Türleri
V. Performans Sanatı ve Toplumsal Problemler
VI. Performans Sanatı ve Siyaset
VII. Performans Sanatı ve Gövde
VIII. Performans Sanatı ve Teknolojisi
IX. Performans Sanatı ve Hukuk
Popüler Sorular
| Çağdaş Sanat | Performans Sanatı |
|---|---|
| Günümüzde yaratılan sanat | Canlı performanslarla yaratılan sanat |
| Geniş bir yoldam ve medya yelpazesini kapsar | Etkileşimli ve katılımcı olabilir |
| Çoğu zaman toplumsal ve politik mevzularla ilgilenir | Tartışmalı ve zorlayıcı olabilir |
| Galerilerde, müzelerde ve kamusal alanlarda bulunabilir | Tiyatrolarda, gece kulüplerinde ve öteki geleneksel olmayan mekanlarda da bulunabilir |
II. Performans Sanatı Nelerdir?
Performans sanatı, bir etkinliğin ya da eylemin canlı sunumunu içeren bir sanat türüdür. Sıradan jestlerden müzik, dans ve öteki unsurları içeren detaylı performanslara kadar birçok biçim alabilir. Performans sanatı çoğu zaman hüviyet, cinsiyet ve seks şeklinde temaları araştırır. Çatışmacı ya da keyifli olabilir ve geleneksel sanat ve performans kavramlarına meydan okuyabilir.
II. Performans Sanatı Nelerdir?
Performans sanatı, bir sanatçı ya da sanatçı grubu tarafınca bir sanat eserinin canlı sunumunu içeren bir sanat türüdür. Performans sanatı, sıradan eylemlerden kostümler, aksesuarlar ve müzik içeren detaylı performanslara kadar birçok biçim alabilir. Performans sanatı çoğu zaman hüviyet, cinsiyet ve seks şeklinde temaları araştırır. Ek olarak toplumsal ve politik sorunları ele almak için de kullanılabilir.
IV. Performans Sanatının Değişik Türleri
Performans sanatının birçok değişik türü vardır ve her birinin kendine has özellikleri vardır. En yaygın performans sanatı türlerinden bazıları şunlardır:
- Vücut sanatı
- Kavramsal sanat
- Kurulum sanatı
- Canlı sanat
- Performans şiiri
- Toplumsal tatbik
- Tiyatro
- Video sanatı
Her performans sanatı türünün kendine has bir takım kuralı ve uygulaması vardır. Örnek olarak, vücut sanatı çoğu zaman sanatçının kendi bedenini bir enstruman olarak içerirken, kavramsal sanat eserin fizyolojik biçiminden oldukca eserin arkasındaki fikirlerle ilgilenir. Enstalasyon sanatı çoğu zaman izleyicinin etkileşime girebileceği bir alan ya da ortam yaratmayı içerirken, canlı sanat canlı bir seyirci önünde gerçekleştirilir. Performans şiiri, okunmaktan ziyade icra edilen bir şiir biçimidir ve toplumsal tatbik, toplumla ve toplumsal sorunlarla ilgilenen bir sanat türüdür.
Performans sanatı, fikirleri ve duyguları iletmenin kuvvetli bir yolu olabilir ve bununla birlikte sosyal normlara meydan okumanın ve dünya ile alakalı yeni düşünme biçimleri yaratmanın bir yolu olabilir.
V. Performans Sanatı ve Toplumsal Problemler
Performans sanatı, harp, zaruret, ırkçılık ve cinsiyetçilik şeklinde oldukca muhtelif sosyal sorunları ele almak için kullanılmıştır. Sanatçılar, bu sorunlara ait farkındalığı çoğaltmak, sosyal normlara meydan okumak ve diyalog ve düşünme alanları yaratmak için performansı kullanmıştır.
Sosyal sorunları ele alan performans sanatının en malum örneklerinden bazıları şunlardır:
- Allan Kaprow'un 6 Kısımda 18 Vaka (1959), sanat ile gündelik hayat arasındaki ilişkiyi araştırdı.
- Vito Acconci'nin Tohum yatağı (1972) isimli eserinde, ziyaretçiler sanatçının üstünden geçerken bir rampanın altında mastürbasyon yapıyordu.
- Gerilla Kızlar' Başlıksız (1989), sanat dünyasındaki hanımefendi eksikliğine dikkat çeken bir takım afiş.
- Mierle Laderman Ukeles' Yıkama/Raylar (1973-79), sanatçının New York sokaklarını temizlediği bir performans.
Performans sanatı, sosyal değişiklik için kuvvetli bir enstruman olma potansiyeline haizdir. Sosyal sorunlara ait farkındalığı artırarak, sosyal normlara meydan okuyarak ve diyalog ve düşünme alanları yaratarak, performans sanatı daha adil ve eşitlikçi bir dünya yaratmaya destek olabilir.
VI. Performans Sanatı ve Gövde
Performans sanatı çoğu zaman anlatım aracı olarak bedenin kullanımını ihtiva eder. Sanatçılar hüviyet, cinsiyet ve seks şeklinde temaları keşfetmek için kendi bedenlerini ya da başkalarının bedenlerini kullanabilirler. Performans sanatı ek olarak sosyal normlara ve tabulara meydan okumak için de kullanılabilir.
Bedenle ilgilenen performans sanatının en meşhur örneklerinden biri Marina Abramović'in “Rhythm 0” (1974) isimli eseridir. Abramović bu performansında seyircileri kendisiyle istedikleri biçimde etkileşime girmeye çağrı etti. İzleyicilere bıçak, tabanca ve kırbaç şeklinde muhtelif nesneler verildi. Bu nesneleri Abramović'in bedeni üstünde kullanmakta özgürdüler ve Abramović direnmedi.
“Rhythm 0” sanatın, şiddetin ve rızanın doğası ile alakalı sorular ortaya atan tartışmalı bir performanstı. Ek olarak sanatçının eylemsiz bir müşahit olarak geleneksel rolüne de meydan okudu.
Bedenle ilgilenen performans sanatının bir öteki örneği de Orlan'ın “The Reincarnation of Saint Orlan” (1990-1993) isimli eseridir. Bu performans serisinde Orlan, bedenini bir sanat eserine dönüştürmek için bir takım güzel duyu ameliyat geçirdi. Orlan'ın performansları güzellik fikrine ve toplumdaki bayanların geleneksel rolüne meydan okumayı amaçlıyordu.
Bedenle ilgilenen performans sanatı hem kuvvetli aynı zamanda kışkırtıcı olabilir. Toplumumuz ve değerlerimiz ile alakalı mühim sorular ortaya çıkarabilir.
VII. Performans Sanatı ve Gövde
Performans sanatı çoğu zaman bedeni geleneksel sanat formlarının yapmadığı şekillerde araştırır. Sanatçılar kendi bedenlerini bir tuval olarak kullanabilir ya da öteki insanların bedenlerini içeren eserler yaratabilirler. Performans sanatı hüviyet, cinsiyet ve seks şeklinde temaları araştırmak için kullanılabilir. Ek olarak sosyal normlara meydan okumak ve politik meseleler ile alakalı farkındalık yaratmak için de kullanılabilir.
Vücudu inceleyen performans sanatının en meşhur örneklerinden bazıları şunlardır:
- Marina Abramović'in seyirciyi, bedeniyle diledikleri şeklinde etkileşime girmeye davet etmiş olduğu “Ritim 0” (1974) isimli eseri.
- Chris Burden'ın “Shoot” (1971) isimli filmimizde bir arkadaşı tarafınca kolundan vurulması.
- Yoko Ono'nun izleyiciyi kıyafetlerinden parçalar kesmeye davet etmiş olduğu “Cut Piece” (1964) isimli eseri.
Vücudu inceleyen performans sanatı, çoğu zaman kamusal alanda neyin kabul edilebilir olduğuna dair geleneksel kavramlara meydan okumuş olduğu için tartışmalı olabilir. Sadece, bununla birlikte anlatım ve sosyal değişiklik için kuvvetli bir enstruman da olabilir.
Performans Sanatı ve Teknolojisi
Performans sanatı daima devrim yaratan bir sanat biçimi olmuştur ve daima teknolojik yeniliğin ön saflarında yer verilmiştir. Performans sanatının ilk zamanlarında sanatçılar, çalışmalarını sunmanın yeni ve deneysel yollarını yaratmak için teknolojiyi kullanmışlardır. Örnek olarak 1960'larda Nam June Paik ve John Cage şeklinde sanatçılar, yeni performans sanatı biçimleri yaratmak için elektronik müzik ve video teknolojisini kullanmışlardır.
1970'lerde Laurie Anderson ve Marina Abramović şeklinde sanatçılar, gövde ve teknoloji arasındaki ilişkiyi keşfetmek için performans sanatını kullanmaya başladılar. Bu sanatçılar, sanatın ne olabileceğine dair geleneksel kavramlara meydan okuyan sürükleyici ve etkileşimli deneyimler yaratmak için teknolojiyi kullandılar.
1980'lerde ve 1990'larda Stelarc ve Orlan şeklinde sanatçılar, bedenin ve benliğin sınırlarını keşfetmek için performans sanatını kullandılar. Bu sanatçılar, geleneksel güzellik ve hüviyet kavramlarına meydan okuyarak bedenlerini köktencilik şekillerde dönüştürmek için teknolojiyi kullandılar.
21. yüzyılda Ai Weiwei ve Tania Bruguera şeklinde sanatçılar, sanat ve teknoloji arasındaki ilişkiyi keşfetmek için performans sanatını kullanmaya devam ettiler. Bu sanatçılar, statükoya meydan okuyarak ve mühim sosyal sorunlara ait farkındalığı artırarak kuvvetli politik ifadeler kurmak için teknolojiyi kullandılar.
Performans sanatı ve teknoloji ayrılmaz bir halde birbirine bağlıdır. Teknoloji gelişmeye devam ettikçe, performans sanatı için olanaklar da gelişecektir. Performans sanatının geleceği parlaktır ve sanatın ne olabileceğine dair sınırları zorlamaya devam edeceği kesindir.
IX. Performans Sanatı ve Hukuk
Performans sanatı çoğunlukla tartışmalı olmuştur ve ara ara yasal zorluklarla karşılaşılmıştır. Birtakım durumlarda, performans sanatçıları emekleri sebebiyle tutuklanmış ya da suçlanmıştır.
Bunun en meşhur örneklerinden biri, 1990 senesinde “The Return of the Abject Object” isimli eseri sebebiyle tutuklanan performans sanatçısı Karen Finley'nin davasıdır. Finley'nin eseri çıplaklık, sövgü ve cinsi göndermeler içeriyordu ve bazıları tarafınca müstehcen olarak eleştirildi. Finley nihayetinde kendisine yöneltilen suçlamalardan beraat etti, sadece dava, performans sanatçılarının eserleri tartışmalı olarak kabul edildiğinde karşılaşabilecekleri zorlukları altını çizdi.
Öteki performans sanatçıları da eserleri sebebiyle tutuklandı ya da suçlandı. Örnek olarak 2011'de Steve Lambert isimli bir performans sanatçısı, Anayasa'nın bir kopyasına işemeyi içeren bir sanat eseri yarattığı için tutuklandı. Lambert nihayetinde kendisine yöneltilen suçlamalardan aklandı, sadece dava yeniden anlatım özgürlüğünün ve sanatla alakalı ifadenin sınırları ile alakalı sorular gündeme getirdi.
Yasa ek olarak performans sanatını sansürlemek için de kullanıldı. Örnek olarak 1993'te National Endowment for the Arts (NEA), emekleri tartışmalı olduğu kabul edilen birkaç performans sanatçısına sağlamış olduğu fonu geri çekti. NEA'nın sonucu yaygın eleştirilerle karşılandı ve en nihayetinde NEA başkanının çekilme etmesine yol açtı.
Yasa, performans sanatını korumak için de kullanılabilir. Örnek olarak 1998'de Yüksek Mahkeme, performans sanatının Birinci Değişim tarafınca korunduğuna karar verdi. Dava, aleni cinsi imgeler tasvir eden bir takım resim oluşturduğu için müstehcenlikle suçlanan Robert Mapplethorpe isimli bir performans sanatçısını içeriyordu. Yüksek Mahkeme, Mapplethorpe'un eserinin Birinci Değişim tarafınca korunduğuna ve hükümetin onu sansürleyemeyeceğine karar verdi.
Yasanın performans sanatıyla ilişkisi karmaşıktır ve gelişmektedir. Performans sanatı kabul edilebilir olarak kabul edilenin sınırlarını zorlamaya devam ettikçe, yasa performans sanatının iyi mi yaratılıp deneyimleneceğini şekillendirmede rol oynamaya devam edecektir.
S: Performans sanatı nelerdir?
A: Performans sanatı, sanatçının canlı, çoğu zaman doğaçlama eylemlerini içeren bir sanat biçimidir. Bir galeriden ya da müzeden kamusal alana kadar her ortamda gerçekleşebilir. Performans sanatı çoğu zaman hüviyet, cinsiyet ve seks şeklinde temaları araştırır.
S: Performans sanatının değişik türleri nedir?
A: Performans sanatının birçok değişik türü vardır, bunlardan bazıları şunlardır:
* Vücut sanatı: Sanatçının bedenine odaklanan vücut boyama ya da piercing şeklinde performanslar.
* Dans: Bale ya da çağıl dans şeklinde dansı bir enstruman olarak kullanan gösteriler.
* Müzik: Konser, opera şeklinde müziğin bir enstruman olarak kullanıldığı performanslar.
* Tiyatro: Tiyatroyu bir enstruman olarak kullanan tiyatro oyunları ya da müzikaller şeklinde gösteriler.
* Görsel sanat: Fotoğraf ya da heykel şeklinde görsel sanatları bir enstruman olarak kullanan performanslar.
S: Performans sanatının yararları nedir?
A: Performans sanatının pek oldukca faydası olabilir, bunlardan bazıları şunlardır:
* Sanatçıların kendilerini ve fikirlerini anlatım etmelerinin bir yolu olabilir.
* Sanatçıların seyircileriyle irtibat kurmasının bir yolu olabilir.
* Sanatçıların sosyal sorunlara ait farkındalık yaratmasının bir yolu olabilir.
* Sanatçılar için statükoya meydan okumanın bir yolu olabilir.
0 Yorum